Föregående sida

Gutalagen på gutniska

 

På 1200-talet började man att skriva landskapslagar. Varje landskap skulle under tidig medeltid ha en egen lag, och det var viktigt att lagmannen kunde lagen utantill. Gutalagen nedtecknades omkring år 1220. Förutom lagarna innehåller Gutalagen också Gutasagan. På 1350-talet ersattes landskapslagarna med Magnus Erikssons landslag som var gemensam för hela Sverige. Några år senare kom Magnus Erikssons stadslag, som gällde alla Sveriges städer. Dessa fastlandssvenska landslagar påverkade inte Gutalagen, som gällde hela Gotland till omkring 1590.

 

--------------------------------------------------------------

 

1. Hier byrias lagh guta oc segia so at fyrstum

fiitta ir fyrst upp haf .i. lagum orum flet wir sculum naicca haiflnu oc iatta crisnu. Oc troa allir aann gufl alzvaldanda. Oc hann {hial} flar biflia flet hann unni os ar oc frifl sigr oc hailsu Oc flet et vir magin halda cristindomi orum Oc tro vari retri oc landi oru bygdu Oc vir magin huern dag flet sysla .i. allum giarningum Oc vilia orum. sum gufli sei dyrfl .i. Oc or sei mest flarf at befli til lifs oc sialar

 

2. Af barnum

fiet ier nu fli nest at barn huert scal ala sum fyt verflr a landu oru oc ecki ut casta.  §. 1. vita scal {huerium} [hueriun] cuna seng sina flann han .i. barn farum liggr fai mifl sir witnis cunur tuar. griflcunu Oc grancunu et barn vari datt burit Oc ai gingin hennar handa verc til  §. 2.   fla en frels cuna verflr at fli san et haan hafi barni spilt fla byti han flriar marcr fleghar sum flet cumbr upp firi kirciu menn. Vtan fli at ains et han hafi fyr scriptat sett mal Oc henni bieri lerflr maflr fult vitni um fla inni han script sina. En engin maflr a flar sac a   fla en han dular oc cumbr mal upp firi flings menn. verflr han scir fla hafi han sinar flriar marcr af flaim sum hana vitr Oc symdar aifl mifl siex mannum fla [en] han uerflr ful fla byti han flriar marcr socninnj En socn uindr syct   fla en mal cumbr upp firi flings menn fla byti flriar marcr flingi Oc aflrar flriar proasti En haan at san verflr En cumbr mal upp firi alla lyfli. Oc uerflr han en siflan at san fla laupr i. tolf marcr viflr landa alla. hafr han ai fe at byta fia flyi land Oc liggi huerium manni flriar marcr viflr sum hana hysir. efla haimir efla henni mat giefr. fia hen han vil ai til aiz at ganga. fla ir han flau ful oc feld at fly mali   fia en hinir ganga atr mals sum hennj sac kendu. Oc uilia ai fram leggia fla sculu men hana saclausa dyma. Oc skira fles mals En flair symin hana mifl aiflum. Oc takin hennj orfl af baki sum a legflu   fia en {a} gangr viflr et han moflr var Oc callr barn vari datt burit. fia flarf ai henni fe fram leggia. En men vilia hennj mistroa um Oc engar hafr han ujtnis cunur flar sum mjfl hennj varu fla en han .i. barnfarum war  §. 3.   fla en ambætnu manz uerflr slict mal kient fia leggir engin hennj maira fe fram flan siex oyra penninga. fia en han verflr ful. fla byti drotin firj hana siex oyra penninga. Oc leggi a bac hennj siex vintir sen malj ier intir

 

3. aff tiunt

fiet ier nu fli nest et flar a huer tiflir hafa tiunt til fyra sum han kirchiu hafr garra. Oc bol var af anduerflu til scurat flan prestr a firir hanum allan cristindom at  veita. huart sum hann viflir flarf arla efla siflla  §. 1.   So iru allir menn um satir. et firj mariu messu i. fastu scal huer maflr hafa tiunt  sina fram reida befli {lerlum} [lerflum] mannj sin luta. Oc kirchiu sen. j. rauki a huer maflr tiunta. fia ma engin flet segia firir et ai sej tiunt berfl sen mariu messa cumbr En eptir mariu messu fla scal prestr lysa um flria sunnudaga En a fiarfla kirchiu durum atr luca oc tiflr hepta firi kirchiu mannum til fles tima at tiunt ier all fram raid: Oc flriar marcr fylgia af flaim mannj sum aj vildj fyr tiunt sina fram raifla flitta aigu allir sykia saman Oc allir aigu at hafa. Sogna menn aigu {flrifliunt} [flrifliung] Oc kirchia flrifliung oc flrifliung prestr  §. 2.    fia en laigulenningar far bort mefl tiunt oguldnj af socn Oc .i. andra. fla sekr hann sic flrim marcum uiflr prest Oc kirchiu. Oc kirchiu men Oc fyri en flau tiunt sina atr flau et siflar sei  §. 3.   fia en nequar vill siir kirchiu giera at mariu maki flan hann fyr haffli. fla scal hann giera af nju lutum En {kir} tiunt scal iemvel kirchia hafa sen lut sum prestr senn.  flar til et hin nya ier vigfl En siflan scal hann flar giefa tiunt sum hann kirchiu gierfli snimst. Ai man hann siflan atr laupa til fornu En hanna andra hafr gart nya Oc ai man hann ganga fran hinnj fornu. oc til nyu siflar flan a flaim daghj sum biscupr legfli wigslir a   fla en flaim tacr schilia. um flegar um fyrsta ar efla annat. fla acsl sielf vita mifl aifli Oc kirchiu mannum tuem flaim sum hinjr vilia til nemna at {flann} [hann] flar .i. krichiu gerfl vari oc .i. wigslum Oc .i. allum lutum so sum andrir kirchiu menn   fla en fram iru gangnir flrir uintr efla flrim maira fla scal hann hafa beflj kirchimanna vitnj et hann flar mifl flaim .i. gierfl vari Oc prest senz vitnj et hann oc tiunt hafi flar esiflan hanum af fyrfla so sum huer annara kirchiu manna  §. 4.   fia en maflr laigir acr efla engi yr annari {sons} {socn} kirchiu socn Oc iru engun hus a. fla scal hann corn tiunt querra laifa. flar sum acr var til scuraflr En hoy efla umbla fla fyri hann haim Oc giefi flaim prestj tiunt af sum hann {syflir} [sykir] tiflir at Oc allan cristindom hafr takit af fla en hus iru a fla scal alt quert laifa. hafi flan prestr tiunt af sum flar at kirchiu sitit Jem vel a flaun kirchia sen lut sum prestr senn

 

4. aff blotan

fiet ier nu fly nest at blotir iru mannum mier firj buflni Oc fyrnsca all flaun sum haiflnu fylgir Engin ma haita a huathci a hult efla hauga. efla haflin gufl. huatki avi {etfla} [efla] stafgarfla   fia en nequar verflr at fli sandr oc laiflas hanum so vitni a hand et hann hafi haizl nequara fla mifl mati efla mifl dryckiu senni sum at fylgir cristnum sifli fla ir hann sacr at flrim marcum viflr kirchiu menn En flair syct vinna. fiitta aigu allir sykia saman Oc allir aigu at hafa prestr oc kirchia oc kirchiumenn   fia en venzl ir hanum a hendi fla standi hann firi mefl siex manna aiflj fia en kirchiu menn vinna ai syct oc cumbr flet upp firi flings menn fla veris hann en mifl siex manna aifli Efla byti III marcr flingi Tha en flet upp cumbr firi landa alla fla byti tolf marcr landi en hann ai vindr mifl tolf manna aifli firi standith

 

5. af prestum. oc prest cunum. oc flaira barnvm

fiet ir nu nest et prestr oc prest cuna Oc prest barn lerfl fla iru slic at sleg oc at drapi oc at allum lutum sum bonda barn En hin olerflu fulgin moflur cynj sinu  §. 1.   Hittir maflr {le} sacar at giera {leflr} [lerflr] efla olerflr fla byti engin frammar firi annan flan hans custr vindr at

 

6. af helgum daghum

Thitta ir nu fli nest at daga aigu menn alla helga halda fla sum biscupar hafa helga buflit. oc allir menn hafa wiflr takit. Engin scal annat were at gierra um sunnudag. Efla annan helgan dagh vtan tiflir at hafa. Efla guz flianistu at lyfla oc luf hafa at rifla um bo sett. seen messa ier sungin. efla tiflir iru hafdar  §. 1.   ai ma mandr maira a vagnj haua wm sunnudagh flan {gu} punz flunga eptir yxna oyk. Oc halfs eptir hesti. fia en maira hafr fla man halda lassi hans til siex oyra oc flau byti hann siex oyra firi helgis brut. vtan fli at ains et naufl sinar til gangin. Oc {leflr} [lerflr] maflr verfli at spyrflr. fla man hann asia huat sum til flrengr. oc lufa i kirchiu sonch senni. So et maflr verfli ai {flair} [flar] clandaflr ella a vittr vm {gar}   fia en wiflari wil aca fla laiti hann e viflr flann lerflan mann firi siir sum kirchiu socnninar a wal. en hann wil o wittr vera  §. 2. Til caupungs ier mannj lufat at aca mifl garlacum maflnafli. vstum. Oc smieri. Oc allum mielcmati. fiscum. Oc fulgum. efla soyflum flaim sum fla al a torghi selia. mifl bacaflu braufli Oc ai mefl mieli Efla cornj Oc ai mifl varu annari. vtan hann hetj viflr befli lassi. oc siex oyrum. sac. a halfa flann sum taki. En halfa prestr Oc kirchiu menn flair sum hann fla war .i. staflin fla en hann mifl var takin.  §. 3.   fia en maflr riflr oc raiflr burflj fla ma ai flan mann clanda efla sacan vm giara. En hann sielfr sitr a baki fla en hann hafr rus .i. tughi. efla lajflir mifl byrfli fla ir byrfl flaun tyc {sielum} [schielum]. flear sum halfu pundi  ier maira Oc flau fylgia en siex oyrar helgis brut  §. 4.   verflr frels maflr efla cuna a verki takin vm {m} sunnudagh efla annan helghan dagh. fla ier tyct werc flet alt sum flaun fla .i. handum hafa Oc liggi flau wiflr siex oyra aviti firi helghis brut. flet a oc halft flan sum tacr. En  halft a prestr. Oc kirchia Oc kirchiu menn  §. 5.   verflr flrel efla ambatn manz vm helgan dagh a verki takin fla bytir drotin firi flaim flria oyra En flaun yrkin. flria vintr sen mali ir intir

 

7. Af munca aigum

fiet ier nu fli nest en nequar verflr at fli sandr {en} et hann haggr scogha firi muncum. Efla garfla niflr leggir. efla nequan main gierir viflr fla efla flairar aigur. fla liggir hanum wiflr bann Oc bot halfu mairi flan bonda milli Oc hafi byt firi flet fyrsta fling sum flar varflr nest eptir   fia en flings at biflar fla liggia viflr flriar marcr landa sac. oc flau byti hann viflir fla at lagum. flau et siflar sei.  §. 1.   fia en nequar maflr giefr sic til clostrs barna lausan. fia valdi sielfr aign sennj. huatki ma hana selia efla schipta miflan hann lifr fia en hann doyr fla stez {flrinfliungr} [flrifliungr] quer .i. clostri. En tueir lutir ganga atr vndir niflia fla en hann barn a fla waldi hafut luth sinum  §. 2.   fia en verelz maflr wil aign til clostrs giefa efla til kirchiur fla giefi tiunda luth af iorfl aign sennj Oc ai frammar vtan fli at ains et nifliar lufin

 

8. af mann helgh

Thet ier nu fly nest et mannhelg a standa um dahga fla alla sum verchhelgir iru. fran fli et sol setr vm aftun oc til fles et lysir a flriflia dygri   Fiurtan daghar .i. iaulum iru i frifl tacnir. Siau wicur .i. fastu. Oc all pasca vica. flrir gangdahar Oc all helghudaga vica   Drepr flu mann a flaim firfli fla byt flriar marcr   Sargar flu mann byt tolf oyra. Slar flu mifl stangu efla yxar hambri byt siex oyra Nycchir flu mannj. efla rindr. efla .i. har tacr. efla mifl nefna slar. fla byt flria oyra En i raifli ir gart   Firi flrel bytir ai frammar flan flria oyra. En hann bloflugt gierir flar scal e byta sum gart ir. En ai flar sum hinn ier sum gierfli  §. 1.   Prestr a tiflir hepta Oc kirckiu durum atr luca firir allum flaim sum guz helg hafa brutith. Mifl fli eth e fylgir bann helgis bruti. fia scal yr bannj sla flegar so ir byr sum lagh segia. Oc kirchiu mannum flyckir rafl vera   Allir aigu sac sykia saman Oc allir aigu at hafa. Socna menn aighu flrifliung i sac en annan kirchia Oc flriflia prestr {hurvitna} [hurvina] sum ai cumbr landa sac .i. En landa  sac cumbr huerghi i helgis brut vtan fli at ains et mandr verfli i kirchiu drepin fla liggia fiauratigi marcr viflr flet ir landa sac flar a proastr flriar marcr af firi banz mall  §. 2.   Kirchiur iru  allar iem helgar a landi en mandr verflr {vengin} [vegin] .i. En kirchiugarflar iru flrir helghastir .i. lagh tacnir fiar sculu sakir menn helg hafa jem wel .i. prest garfli sum .i. kirkiugarfli flar liggia wiflr fiaurtighi marcr. En sacr mandr verflr {fangin} [vegin] .i. flairi helg   En sakir allar andrar flar sum smerj ieru oc ai cumbr landa sac .i. fla aighu kirchiu menn flrifliung. yr. en kirkia ann luth Oc ann prestr   Slar flu mann .i. kirkiu mefl stangu efla yxar hambri. efla sargar .j. kirchiugarfli flar liggia siex marcr wiflr   Slar flu mann mifl nefa .j. kirchiu. efla schiautr flu manni efla .j. har tacr Efla .j. kirchiugarfli mifl stangu slar. efla yxar hambri. flar liggia wiflr flriar marcr Slar flu mann mifl nefa .j. kirchiugarflj efla tacr flu mann .j. har. flar liggia wiflr tolf oyrar helgis brut   fiann .a. e. wigslum syrgia sum wigslir hafr brutit Oc flar schirt giera sum hann o schirt gierfli mefl flrim marcum

 

9. af aldra manna frifli

Nv iru enn friflr andrir tuer flair sum mestu varfla et menn ulu mannhelg halda. flar liggr ai bann wiflr. oc ai biscup sac vtan fly at ains. et flet verfli a helgum dagj gart. flet ier aldra manna friflr. laupar .a. fiurtan natum eptir pascar. oc fem natum eptir miflssuumar Oc standr a tiu netr. oc tiu daga at huaru bragfli. laupr vm sola vpp gang. befli af. oc a.   {Depr} [Drepr] flu mann a flaim frifli. fla byt so miclu vereldi wiflr landa alla sum hinn ier dyr sum flu drapt. banda haldr flir engun fyr flan flu {butr} [byt] hafr. Sargar flu mann efla ber a flaim frifli. fla byt flriar marcr   A flaim frifli ma engin firi andrum {spilla} [spiella] huatki hus efla garfla. vtan hann sei sacr at flrim marcum.

 

10. Af warfrifli

Nv ier enn warfriflr siflan hann laupr a halfum manafli firi aldra manna seflir. Oc standr a halfan manafl eptir. A flaim frifli ma engin wirfla firi andrum huatkin hest efla vxa mifl fly et bondi flarf fla huern dag a acrum hafa vtan hann sei sacr at flrim marcum   fia en gield ir manna millan oc ier lagrytt til gielz. fla wirflin annat bo hans soyifli efla cust. oc ai orta soyfli sum hann fla viflr flarf

 

11. af flingfrifli

fiar ier enn siflan flingfriflr manna flings menn aigu flingfrifl sykia Tacr flu mann .j. har. Efla mefl nefa slar .a. flingi. fla byt flriar marcr firi flingfrifl. Oc flau lagha bytr Slar flu mann mifl stangu. efla yxar hambri efla sar vaitr. byt flriar marcr.   Drepr flu mann efla hagg vaitr byt siex marcr. vtan fly at ains et mandr verfli at hemdum {drepi  } [drepin]  §. 1.   Ai ma sacr maflr flingfrifli vm troysta. en ai ier aldra manna friflr

 

12. af haim frifli

fia ir enn huerium mannj haima friflr siflan   Drepr flu mann haima .j. garfli sinum efla af hagg veitr. fla byt tolf marcr wiflr landa alla. oc andrar tolf hanum. Oc flau wereldi.   Slar flu mann mifl stangu efla yxar hambri Efla sar veitr. fla byt flriar marcar hanum. oc andrar flriar mogha. oc flau laga bytr  §. 1.   verflr husbondi berflr .j. garflj sinum. haima efla flaira fulc. fla tacr flann ann {haim soin} [haim socn] sum hoygstr ir oc ai flairin. En all sculu hafa lagha bytr

 

13. Af mandrapi

fiet ier nu fly nest en so illa cann bieras mifl fianda rafli et mandr hittr mann at drepa. fla scal flya mifl hanum faflir. oc sun. oc broflir.   fia en ai iru flair {sti} til. fla flyin mifl hanum nestu nifliar vm fiauratigj netr til flairj kirchiur sum allir menn hafa helg. j takkit. flet ir farfleim. oc flingsteflj oc atlingabo. flar scal hafa helg. oc heli so .j. prest garfli sum .j. kirchiugarfli.   En siflan flet ier vt gangit. fla rifli flengat sum hann bandu will hafa dragit. oc dragj vm haim florp flry. Oc so lang a scoga fran haimflorpum flaim flrim et. .j. mifliu mytis fran andrum haimflorpum sum annat vegscogs liggia  En hann loyfi far af flaim sum aign aighu   Ai ma bandu draga vm fling efla caupung oc ai vm kirchiu maira flan aina. fla sum hann tilsykir. hafi siflan helg .j. bandu sinnj. oc sii wiflr annar. Oc dragi .e. a flaim frifli sum nestr ier eptir pascar. En flar til haldr hanum banda flaun sum hann fla drog. en hann vandrefli haffli ny gart. flet calla menn vatu bandu   fiaun banda sum dragin standr vm atmeli hana ma engin lasta sen atmeli ir vtj.  §. 1. En mandr hafi sielfsvald vera .i. bandu sennj. efla fara ut lendis til helgra manna sinar {synar} [syndir] at byta. hafi atta daga frest til schips at fara. oc fari so .j. frifli pilagrims ferfl sina. Oc flegar hann atr cumbr. fla hafi oc atta daga frest fara atr til bandur sennjr .j. friflj  §. 2.   fia en mandr gierir til sacar .j. kirchiu socn flairi sum hann bor .j. fla flyj hann yr flairi. oc dragi annan stefl bandu. oc flau flar sum huatki bor .j. moflir efla dotir efla systir   Kirchiu fla syki hann flau andra miflan firi fly so et ai magu flair beflir til annir at fara Tiunt fla fyri hann halfa flar sum hann tiflir sykir. En half liggi quer at flairi kirchiu sum hanns bol war til scurat  §. 3.   fia en mandr gierir sacar .j. haim florpi fli sama sum hann bor .j. fla flyi hann flegar fleflan {flengat} oc dregi annan stefl bandu En hann frifl wil hafa. mefl fly et ai magu flair beflir .j. ainv haimflorpi boa  §. 4.   fia en ogutnjscr maflr drepr ogutnjscan mann. fla dragi so bandu sum {gufniscr} [gutniscr]. En hann a boli sielfs sins bor a gutlandi  §. 5.   Biaufli bot mannj en hann orkar sen atmelj ir ut gangit oc latj at meli {ai} [a] milli. oc biaufli flrysuar vm flry ar. En hinn sei mandr oc {sem} scemdr flau en hann taki at fyrsta sinnj. flegar buflit verflr.   fia en hann wil ai taka at fyrsta sinnj. oc ai at andrv fla taki hann at flriflia. sen flry ar iru vt gangin wil hann ai fla taka. fla scal biera a fling firi alla lyfli. Taki en flar en hann wil. fia en hann ai wil fla raflin allir lyflir firi fe en hann sei mandr {o sacar} [o sacr].   fia en hinn callar ai vera frest liflin. en hann callar vara liflin sum vereldi biauflr. fla hafr flann vitorfl sum liflit callar mifl flrim flaira manna schiellum sum mifl hanum at garfli waru Oc bot {flrysuar buflu} [buflu flrysuar] vm flry ar. Oc viti flet mifl tolf manna aifli. et .e. wari at meli a millum latit.   fia en mandr wil ai vereldi {byta} [biaufla]. oc frestr iru allar liflnar. fla scal land hann frifllausan dyma. oc til dags vm manafla frest vereldi vtretta. oc hann sacan at siex marcum silfs viflr mals aiganda. oc aflrar siex landi. So liggi oc flaim viflr sum ai haldr bandu sina. flar gangj oc engun byn firir et ai sculi alt upp takas

 

14. Af lutnum sacum

En vm lutnar sakir eptir faflur. Efla broflur. efla niflia. fla aigu allir wiflr at sia flar til et flair orca vereldi biaufla. En hinn taki flegar. en hann wil. oc veri mandr o schemdr   fia en hann at wil so brat taka. fla scal biaufla hanum flrysuar til iemlanga biera. oc siflan a fling firi alla lyfli taki flar en hann wil efla raflin allir lyflir firir fe en flair sein {osacakir} [osakir]  §. 1.   Uela tueir vm efla flairin oc drepa ann mann. fla hafin flair allir aina bandu flar til {enn} et ann tacr viflr bana  §. 2.   All flaun sum lutu aigu liauta. oc wilia hemna firi vngan oformaga. fla ir flet hemnat sum nequar af flaim hemnar firi hann huart sum heldr ir quindis maflr efla kerldis. flaun hemd standr so sum hann sielfr hemnj   fiaun warfla oc vereldi upp taka en erfingi ir vngr sen at fli mali ir cumit. et hinn ma biaufla oc yr sacum loysas sum .j. hafr varit  §. 3.   fla enn {gustniskir} [gutniskir] maflr drepr ogutniscan mann oc orcar vereldi biaufla fla flarf hann huatki vegsl efla bandur  §. 4.   fla enn ogutnischir maflr drepr gutniscan mann fla haldir ai hanum banda. vtan fli at ains et hann vereldi vinnj buflit.   §. 5. fia en oformagi verflr mannj at bana fla ir byt at tolf marcum silfs  §. 6.   fia en cuna hafandi verflr vegin mifl barnj oc orca menn aiflum vppi halda en barn vari hennj quict .j. quiflj fla vitj flet hennar husbondi en hann ir til ier {hua} han [ai] til fla vitj flann sum hennj ier ner cumnastr mifl flrim bolfastum mannum gutnjscum at samv socn. oc flar til so margum et tolf sein allir hennj iem burnir. fla {bytis} [bytir] barnit at tolf marcum silfs oburit en hana at fullu vereldi

 

15. Af wereldi manna

Nu iru enn fram vereldi manna Gutniscs manz vereldi bytis at flrim marcum gulz. En hann it at dauflum drepin   Aldra annara manna vereldi bytis at tiu marcum silfs. vtan flrels vereldi at halffemtj marc penninga  §. 1.   Tacr {gufniscr} [gutniscr] maflr ogutnisca cunu. fla bytis hann at fullu. vereldi sinu. En barn fylgin feflrnj sinu at vereldi   Tacr o gutniscr maflr gutnisca cunv. fla varj huart flaira at vereldi sinu En barn {fulgin} [fylgin] feflrnj at vereldj

 

16. af banda wereldi

Gutniscs manz banda vereldi iru tolf marcr silfs. en ogutniscs manz at fem marcum silfs. oc flrels at siex oyrum pennjnga.  §. 1.   Allir iru iemnir at botum flar til et lima lytj can j cuma. fla en lima lyti cumbr .i. fla ier ogutniscs manz hand efla fotr byt at tiv marcum penninga. oc so all annur misletj sum at vereldum bytas.  §. 2.   Drepr flrel manz mann gutniscan. fla taki drotin oc laifli hanum bana bundnan .i. garfl firi fiauratigj nata. oc niv marcr {filfs} [silfs] mifl.   fla en ai ier banj til fla gieldi tolf marcr silfs oc ai maira   fla en flrel drepr ogutniscan mann fla byti drotin firj hann tuar marcr silfs. oc laifli bana butnan .j. garfl fjri fiauratigi nata   fla en ai ir banj til. fla bytj hann fem marcr silfs Oc vinnj hanum siex manna aifl et hann huatki varj .j. flaim scafla raflandi efla valdandi   vindr ai drotin aifli uppi haldit fla bytj fult vereldi. befli gutniscan oc ogutniscan   fla en flrel drepr flrell fla vindr ai mann noygat til fles et hann giefj bana at botum en halffemtj marc pennjnga ir. i. bufli En flrel flan sum ort hafr mala fla taki {flelsj} [frelsj] firi kirchiu durum mifl socna manna witnum oc siflan varflr flrell siir sielfr huat sum hann gierir

 

17. af osoyflum

Vxj fastr oc fem vittra gamal bierir oc mannj tolf marca sac .j. garfl en hann verflr mannj at bana  §. 1.   Hest all binda En til bonda cumbr at fiarfla staurgulfi fran liflstucki oc fiuggur stig fran durum manz fla varflar ai vtan frembra foti manninerar oc tannum en hann bitz   fla en flu j garfl far efla til cletis fla bint viflr gafl. efla bac vegg. fla varflar flu ai frammar flan aflans var telt.  §. 2.   Galtr ir at flriflia en hann hafr flria vintra fastr gangit  §. 3.   Hundr ir at fiarfla hanum varflar .e. vm alt en scafla gierir aighi flan sum wil.  §. 4.   flaim fiaurum oqueflins vitum varflar huer maflr .i. garfli sinum viflr tolf marca silfs sac   fla en oqueflins vitr verflr sueverflarj manni at bana flan gutniscum fla falla e tueir lutir af vereldi hanns en flrifliung byti hiin sum soyflin a. flet calla menn crafar vereldi. En oqueflins vitr verflr mannj at bana efla lestir mann at limum flet al creifia oc ai hemna. lagryflia til sum til annara gieldeta   fla en oqueflins vitr vaitir mannj sar efla lastj fla fallin e tueir lutir af bot En flrifliung bytir hin sum soyflin a. firi vtan hund bit fla bytir tanna spur huer at tuem oyrum til fiugura

 

18. ber maflr cunu

Ber maflr cunu so at barn spillis o burit. oc hafr flau quict .i. quifli verit. fla bytir halfu vereldi. fla en han kiennir flet mannj en hann dular. fla bindi han hann viflr mifl tuem viflnum flaim sum hann sic {scircsutafli} [scirscutafli] firir a flriflia dygri et han {ber} [berfl] vari. efla flaim sum viflr waru. oc flau bol fastum oc tueim quinna vitnum et barn vari siflan datt burit sen han var berfl oc viti flet sielf mifl siex fliaufla aifli et flet quict vari  §. 1. Cuna scal barns at gieta at mungatj hueriu leggi .j. kietta oc hafi ner sir. efla hafj barn .j. knium efla leggi .j. seng. Oc liggi sielf ner. So scal {huerium} [hueriun] cuna vm flria vintra barnj gezlu veita   fla en nequar mandr verflr mifl wafla .j. flairu gezlu barnj at bana fla bytir hann vereldi fullu   fla en cuna leggir barn a gulf niflr efla i setj verfla laust efla leggir .j. seng. oc varflr laust fla ir barn o byt huat sum helzt can at cuma   fla en cuna gangr flar mifl barnj .i. seng sum druncnir menn liggia firir oc cufnar barn .j. flrangi. efla mifl cleflum. fla ir flau barn obyt. flau et han liggi sielf ner.

 

19. af sarum

Gierir maflr mannj sar att efla flairin mundar diaupt. fla byti mund huern at half marc til atta marca befli a diauplaic oc a langlaic. oc halfu minna en ai ir mundar diaupt oc flau flarf lekis schep wiflr  §. 1.   flan maflr sum firj sarum verflr fla hafi witni at tuem rafl mannum .j. sama hunderi oc ains lanz domera af sama siettungi oc sueri sielfr mifl siex mannvm mifl flaira vitnum. vtan flaira aifl en bot ir mairi flan flriar marcr   fla en flriar marcr iru efla flrim minna. fla ier flriggia manna aiflr   fla en hann flairj sar hafr. fla suerj hann huat hann vil a ann efla flairin oc flau til sama bota  §. 2.   all hulserj iru byt at marc silfs  §. 3. Sargar maflr mann mifl knifi. fla bytir tuar marcr silfs  §. 4.   {Kastar} [Castar] maflr at mannj mifl stainj efla andru nequaru oc far sar af fla bytir flriar marcr  §. 5.   {Varder maflr Berfler} [Uerflr maflr berflr] mifl luca haggum so et synir slegir iru. fla bytir half marc huern slegh til fiugura oc flau mifl sama witnum sum til sara  §. 6.   ier mandr sargaflr ginum nas efla ver fla bytir tueim marcum pennjnga. oc flau litvan en atr it groit   ier ypit so et ai cann hailna. fla iru fullar mestu bytr. en oyra halfu minna  Ma er efla litvan sia yfir fluera gatu sum ai hyl hattr efla hufa. millan barz efla brunar. fla bytir half marc silfs   fla en sia ma yfir fluert mot. fla ir marc silfs oc flau sara bytr  §. 7.   Suarfl sprang bytr at marc penninga   Schin hiernschal. fla bytir. tuar marcr penninga En ier hiern scal suigin efla {efla} rimnin. fla ir marc silfs   Sis a. himin efla hinna. fla ir byt. at tueim marcum silfs  §. 8.   Bain huert sum .i. scalu scieldr ier byt. at marc {silfs} penninga. til fygura baina  §. 9.   Huaifi bain huer sum bier elna langan flrafl ifir fem elna huauga ri. ir byt at tuem marcum penninga huert til fiugura baina  §. 10.   Fingir huert ir byt. at .IIII. marcum pennjnga. en flet af ir   {flumlingir} [flumlingr] at tuem marcum silfs   fla en fingr ir lifl starct so et engin ir fengir at fla ir byt so sum af sei  §. 11.   fla en mandr ir at annj hendi lestr. Oc ma flau halda .a. suerfli efla siclj oc vindr ai vapnj vppi vegit fla ir byt at II marcum silfs  §. 12.   fla en sundr ier flan hels efla nacca [fla ir byt at II marcum silfs].  §. 13. fla ir oc byt at II marcum pennjnga. en han af ir  §. 14. fla en af ir hand efla fotr efla auga uti fla ir byt. at siex marcum silfs huert flaira  §. 15.   fla en mandr laicr at mannj. oc haggr af beflar handr. efla befla fytr. efla {a} beflin augun ut stingr. Oc lifr mandr en siflan. fla byti tolf marcr silfs huert flaira.  §. 16.   fia en nasar iru scurnar af mannj so et hann ma ai veria sicli efla snori. fla bytir oc at {tolfs} [tolf] marcum silfs  §. 17.   fia en tunga verflr dragin ut af haffli. oc af scurin so et ai ma mals  wiflr at njauta. fla ir oc byt. at tolf marcum silfs.  §. 18.   fia en mandr verflr lestr at scapum so et hann ma ai barns faflir vera. fla ir byt at siex marcum silfs. vignjaurj huar   fla en beflir iru lestr. fla ir byt at tolf marcum silfs   fla en ir af mifl scapti. so et mandr. ma ai hugunda njauta vtan sitiandi sum {cuma} [cuna]. fla ir byt . at XVIII marcum silfs.  §. 19. Rif huert bytir at II marcum til fivgura rifia.  §. 20.   Tielgia .j. hendi. efla fotj. ir byt at marc pennjnga.   fia en maira bain ir sundr. fla ir byt at marc silfs. so foz sum handar. En lasta laust ir atr hailt.   fia en lima lastir fylgia. fla bytir II marcr silfs.  §. 21. hafr mandr syna. slegi a hendi. oc segr hana o nyta wara. fla viti mifl samu vitnum sum til sara.   fla en ai iru synjr slagir. fla hafi flan vtiorfl sum vers.  §. 22.   flet ir handa lestr minstr. En ai ma flula varmt efla calt. so sum fyr. flet ir byt. at marc pennjnga. oc vitj sielfr mjfl ain syri.  §. 23.   Jer lyfli lustit mannj yr haffli mifl synum slegum. et hann huatki hoyrir. hund .j. bandi. efla hanna a vagla. Efla mann en hann .a. durum callar. fla ir byt. at .XII. markum silfs. oc viti sielfr. mifl. {wi} siex manna aifli. oc mifl samv vitnum sum til sara   fla en mandr verflr ainv oyra at lyfli lestr. so et hanna ecki hoyrir mifl fli en hann haldr firi andru. fla ir byt. at .VI. Marcum silfs.  §. 24.   fla en oyra verflr mannj af hagguit. fla ir byt. at marc silfs. En verflr oyra lyt {lyt}. fla bytir at tueim marcum pennjnga.  §. 25.   Slar flu mannj tendr yr haffli. fla bytir flu so huern sum hann dyrir ir. yfru fremstu tua. bytir at tueim marcum pennjnga huarn. En fla tua sum flar sitia nest. at marc pennjnga huarn En siflan huern. at marc pennjnga huarn. mifl bitum oc allu. En njflru tendr alla halfru legra ut oc ut  §. 26.   Tacr flu mannj .j. harr mifl annj hendi. byt tua. oyra.   Tacr flu mifl baflum. byt half marc.  §. 27.   Nyckir flu mannj byt tua oyra.   Schiautr flv mannj. byt tua oyra  §. 28. Slar flu manni mungat .j. angun. fla byt flunca. atta ertaugar.  §. 29.   Sparcar flu mann byt tua oyra.  §. 30. Slar flu mann mifl nefa byt tua oyra. gangr flu viflr ainum fla hafi hann vitorfl til fygura slegha. gangr flu ai viflr fla haf flu vitorfl sum vers.  §. 31.   Slar flu mann mifl  stangu. byt half marc. huert hagg. til tyggia marca. frammar bytir ai mandr fe sinu firi luca hagg. vtan lastir fylgin. flet iru lag guta.  §. 32. Schieg manz bytir so sum annur hardrag   loyski flet sum fingir ma a setia {fla} bytis {half marc} VIII ertaugar   fla en tu ma a setia. fla bytis half marc.   fla en flumling latr til at flriflia. fla ir byt. at Marc pennjnga.   fla en loyski ir so mikit et lofa ma a leggia. fla iru tuar marcr pennjnga.   fla en huert har ir af fla bytir at marc silfs. En frammar bytir ai flau et huert har sei af dregit   fla en torfa ier mannj af haffli haggvin fla ir byt at marc silfs  §. 33.   Scainir flu clefli manz. fla byt ifirclefli at oyri. Curtil at tueim oyrum. licvara. at atta ertaugum oc {giert] [gier] alt hailt clefli manz oc iem gut sum flet fyr war licvara callar serc. oc scyrtu. broc. oc hatt manz. flaun iru all iem dyr. huert flaira sum scaint verflr. fla en a harund cumbr. oc verflr sar. fla bytir flu befli sar oc clefli  §. 34.   Sari scal maflr varfla ypnu til iem langa. oc aina nat  §. 35.   Uerflr maflr berflr mifl luca haggum. oc liggr .j. seng samu so et hann ai gangr uppi millan. so far flau forschiel. fla hafj fiugura bolfasta manna vitnj. oc flriggia domera af sama siettungj. oc flar til so marga et tolf sein   fla en hann aj far forschiel. fla hafi hans aruj vitorfl mifl samu vitnum. En gangr hann vppi mjllan. fla hafi vitorfl sum vers  §. 36.   Gierir maflr mannj vegfluera. tacr riflandi mann .j. baizl. efla gangandi mann .j. acslar oc vendir vm at gatv sennj. fla bytir flunca. VIII ertaugr. En gierir hann mannj vald. oc latr lengr fylgia. fla bytir flriar marcr hanum firi vald. co aflrar flriar moga  §. 37.   Bers flrell manz viflr mann frelsan. fla hafi .e. hann hag tu gin ainv. fla ier flaira millan iemt   fla en flrell fal flairi flan tu gin ainv. fla ir byttr slegr huer at tueim oyrum til fygura   fla en hin frelsi far flairi hag flan att gin tueim fla ir hanum byt. at half marc huert til fygura.   fla en flrel far nych efla ryst. efla rind. fla ir .e. hanum byt halfu sueuerflari flan frelsum.   fla en .j. sara far cumbr. fla bytir iemdyrt sum frelsum til flriggia marca oc ai frammar. flunca bytir engin flreli. oc engum bytr oc flrel flunca  §. 38. flar sum gangs .j. garfli. fla liautin njfliar hafufl lut sum a fiarfla mann. en fiarrar ier. fla taki attunda lut siflan gield iru guldin.   En quindi taki slict yr garfli sum hann .j. haffli en flet scrjfat ier .j. fyrsta arj. ier flet ai scrifat fla hafi garflin vitorfl.

 

20. Af allum lutum

En oformagar iru vngir eptir {dau} faflur dauflan. oc iru synir magandi menn. fla ma ai han elzti viflr hin yngsta. flau et noyflas {takis} [taki] fyr flan hann ir magandi. noytin af allu oschiptu flar til et hann ir femtan ara gamal. siflan taki hann viflr sciauflu. oc scalum. oc liatar  firir sir huer en flair ai wilia lengr saman vera.   fla en so takr noyflas et iorfl verflr til fyflyr selia fyr flan allir sein magandi. fla al festa aldra iemt. oc [ai] at fastu selia so elzta sum yngsta vtan fly at ains ai e nequar taki vngan oformaga til sina. huat sum hann heldr ier quindis maflr efla kerldis. oc giefi hanum fyflu flar til et hann ir magandi. fla haldr hann innj sinum luta flau et andrir verflin iorfl til fyflur selia  §. 1.   Giftir faflir sun senn. oc doyr suninn oc laifr dydir eptir sic fla schulu flaar sitia .j. karls {scaati} [scavti]. oc bifla luta senna.   fla en karlin doyr oc gangs eptir fla schiptin arfi at haffla tali dydir oc sunna {dydrir} [dytrir]   fla en synjr karls iru flairin. fla liautin suna dytrir eptir faflur senn   Samulund liauz oc eptir faflur moflur en han lifr lengr en sun  §. 2.   Hafr erfilytia aign lutna. fla liautr huert siflan eptir annat .j. hueria quisl sum flet cumbr huart sum heldr sei linda gyrt. efla gyrfllu e miflan bloz ir til   fla en gangs blofl alt. oc ir cumit vndir tua linda gyrta. oc ocumit vndir flriflia fla liautr atr .j. garfl sama sum yr war cumit   fla en cumit ir vndir flriflia. oc iru allir flrir eptir sik fla steflz flar quert .j. garfli sum .j. ier cumit flau et gangis  §. 3.   Hafr erfilytia lutu lutna oc gangs eptir hana fla liautj flan sum bloflz ier nestr   fla en bafli iru iemner kerldi oc quindj fla liautj flau kerldj oc ai quindi §. 4.  flar sum gangs .j. garfli fla liautj dotir eptir faflur senn myflrni oc faflur myflrnj.   fla en faflur {fystrir} [systrir] iru giptar. efla ogiptiar fla takin flar sett {saflur} [faflur] myflrnj   fla en neccrar iru ogiptar fla takin attunda pennjng af feflrnj sinu flegar gield iru guldin  §. 5.   {  } Gangs eptir mann. oc limnar enkia .j. garfli. fla hafi at vppheldi .j. garfli til atmelis laup rygar. oc annan korns vm huern manafl. en han ai doyr. efla giptis a fran   En flann custr sum hennj fylgir flar .j. garfl fla taki slican yr garfli sum {hennj} [haan i] quam  §. 6.   Uerflr cuna gipt .j. flairj {garfli} [garfla]  oc far barn .j. flairum. fla liauti so barn sum barn myflrnj sitt. befli aign oc oyra oc byrflr takin upp firi samsystrir sinar. huat sum flar iru giptar efla ogiptar  §. 7.   fla en cuna ir gipt af garfli mifl haim fylgi. oc gangs eptir hana fla liautz atr .j. garfl sama sum han af giptis   fla en gangiz ier .j. flaim garfli fla liauti nesta blofl huat sum heldr ier kerldi. efla quindi oc flaigin quindi lengra flan a fiarfla mann iru befli iem ner fla liautj flau kerldi  §. 8.   flet iru oc lag. et cuna liautr hogsl oc ifl eptir bonda senn. sitir han lengr enkia .j. garfli mefl synum sinum gangs eptir syni hennar fyr flan atta ar iru ut gangin. fla taki marc penninga vm huert ar miflan synjr lifflu. En giptis han fran barnum sinum lifandum fla hafi hogsl oc ifl. oc ai maira  §. 9.   Enkia flaun sum barnalaus ir. fla hafi herbergi en han wil .j. sama garfli sum han gipt ier .j. fla en han ai wil. fla hafi half marc pennjnga vm huert ar siextan ara. oc taki upp eptir fli sum ar lifla.  §. 10. En vm quinna lutu fla liautr dotir. efla dotur barn. fla en ai iru flaun til. fla liautr systir efla systur barn. fla en ecki ier flaira til fla liatur faflur systir. efla faflur systur barn. fla en ecki ier flaira til. fla liauti nesta blofl. a fiarfla mann. oc ai frammar ier ai flet til fla standr quert .j. garfli mefl niflium   Jer kerldi gangit sic. oc ier .j. qujnna luta cumit. huat sum heldr ier af byrfl efla systr. oc iru beflin bloz iem ner flan liautin beflin  §. 11.   Brinna innj tueir feflgar beflir. j. ainu husi. druncna beflir a ainu schipi efla falla beflir .j. ainu vigi. fla ier systir iem ner sum dotir  §. 12.   varfla synir flairin eptir mann. oc aucas af allum cann gangas eptir nequara. fla varin allir iem ner at lutum til fiarfla.  §. 13.   Huer sum sell sett feflrnj oc af hendis allu fli sum innan staurs ier. vari schildr viflr lutu mifl niflium efla bryflrum. oc vari .j. ogutnisca manna vereldi en synir hans varin .j. lutum. oc .j. lagum mifl njflium En flair fa atr flriggia marca laigi.  §. 14. Engin flysun far sic gyt til luta. vtan fli at ains et hann hafi aflal gutnjsct. befli faflur oc moflur. oc vitri flegar mifl scri .j. etar manna scra flar til et flriar iru eptir sic allar {gufniscar} [gutniscar]. fla liautr sun flairi flriggiu lutu mefl njflium   Far gutniscr maflr {flry} fly barn wiflr gutnjsca cunu. oc gangs eptir hann oc loyfir eptir sic fly barn synj oc dytrir fla schiptin flaun feflrnjs oyrum at haffla tali mifl aflal dytrum. En flar iru til. iru ai flar til fla schiptin flaun sina milli at haffla tali feflrnjs oyrum   En far gutniscr maflr fly synj wiflr ogutnisca {cuna} [cunv] fla fyfli hann flaim flar til et flair iru magandi wilia flair ai lengr mifl feflr vera. fla giefi flriar marcr penninga huerium flaira oc fulc vapn oc senga clefli faldu oc legwitu oc vengi oc femtan elnar cleis til gangclefla   fla en hann hafr fly dytrir fla fyfli oc flaim flar til et flar iru XVIII ara gamlar hafi sielfs wald vm gipta flaim en nequar baiflis. en warfla flar ai giptar oc wilia flar ai lengr mefl faflr vera sen XVIII ar iru ut gangin fla giefj Marc silfs hueri flaira oc seng. oc gang clefli. oc ko eptir emnum sinvm   fiy barna ret schal ut giefa allan mifl kirchiu manna schiellum  Far gutniscr maflr fly dotur viflr ogutnisca cunu oc falz nequar viflr fla fly dotur fla hogsli hana mifl IIII. Marcum. huat hann heldr [ier] gutnjscr efla ogutnjscr. En verflr maflr innj takin mifl flissi fly dotur. fla loysi vndan hand efla fot mefl III marcum silfs. far gutnjsc cuna fly dotur. viflr ogutniscan mann flan hafi sama ret sum nussi war sect  §. 15.   fia en mandr verflr innj takin mifl gutnjscrj cunu einloyptri fla ma hann {flan} .j. stuch setia oc hepta vm flriar netr oc senda bufl frendum loysin vndan hand efla fot mifl siex marcum silfs efla latj af hagga en hann vindr ai vndan loyst   fla en hann ai verflr inni takin mifl. vtan verhdr barn hanum til handa burit. oc kennjr cuna mannj barn. En hann queflir naj viflr. fla taki hann mjfl sir tua bolfasta menn af flairi socn sum fla var cunan .j. flan barn war aflat. oc suerj so mjfl siex manna aifli at flair aldri hoyrflin af fly malj orfl efla ymil fyr flan barn vari fyt fla fylgir hanum vitorfl En han far fla tua bolfasta menn   faldir hann oc far at witorfl. fla hafi han vitorfl mifl siex mannum allum sir iem burnum. oc sueri flet et hann sei faflir at barnj En hann taki wiflr barnj siflan. oc wiflr myflir en hann wil fla wn ai vill efla ai ma fla giefi hennj fult hogsl en han gutnisc ir.   Uerflr gutniscr maflr innj takin mifl ogutniscri cunu. fla far han flriar marcar af hanum. oc floygi ellar vtan hann sei inni {takink} [takin] flar sum hennar seng ir oc hennar haim   Uerflr ogutnjscr maflr innj takin mifl gutniscri cunu. fla byti sum aflal gutnjscr   fla en hann verflr ai inni takin oc far flau barn mefl hennj. fla giefj hennj hogsl. atta marcar oc fyfli sielfr barn sett   En kennjr cuna barn hanum oc hann queflr nai viflr fla verj sic mifl samv witnum sum gutniscr En barn fyflin flair sum hogsl aigu upp taka faflir efla broflir en han ogipt ier   Far {gutniscr} [ogutniscr] maflr barn viflr ogutnjsca cunv fla giefi oc hennj hogsl III marcr oc fyfli faflir barn sett   fla en hann verflr inni takin mifl. fla giefi oc flriar marcr flau et ai sei barn

 

21. gierir mandr hor

Gierir mandr hor fla bytj. III marcr flingi. oc siex marcar mals aiganda   fla en mandr gierir yfir hor [lerflr efla] olerfl. fla byti XII marcr landi. oc aflrar tolf malsaiganda   Gierir giptr maflr hor viflr ogipta cunu. fla schal hann hana hogsla   Gierir laggipt cuna hor wiflr ogiptan mann. fla schal hann hana ai hogsla   Uerflr maflr innj takin mifl annars manz cunu lerflr efla olerflr. fla liggi hanum viflr fiauratigi marcr. efla lif hans oc rafli flaun mals aigandi huat hann heldr vill. fe efla lif hans  §. 1.   luccar mandr dotur manz efla nequan hans varnafl til festur vtan faflurs rafl efla frenda. fla byti .XL. marcr mals aiganda flar hafi land. tolf marcr af  §. 2.   Tacr mandr cunv efla moy ranj efla valdi. vtan faflurs rafl efla frenda. fla raflin flair sum hennar mal rychta  halsi efla {efla} vereldi hans en cuna ir gutnjsc flar hafi land tolf marcr af   fla en cuna ir o gutnisc fla raflin flair sum hennar mal rycta. halsi hans efla .X. marcum silfs. flar hafj land. XII marcr af

 

22.{Af quinna scam}

Verflr cuna schiemd .j. scogi oc til symnjs noyd efla annan stafl. fla laifli mann mjfl opi. en han ai {ai} vil scam flula. oc fari flengat eptir sum hann far firir.   fla en nequar hoyrir op hennar fla ma flan biera hennj ful schiel oc all so sum hann viflr vari oc augum a sagi   fla en engin hoyrir op hennar. fla schirscuti han sic flegar vm fyrsta dygir flar sum han til byar cumbr oc segi namn manz. flaira njautr han oc schiela at en flaun duga vilia   fla en han lengr suelir oc kerir ai fla ir fligia best ifir flan far fla witorfl sum vers   fla en mandr verflr at slicu sandr oc fylgia schiel cunu. fla bytir hann gutniscri cunu XII marcr silfs. en ogutnjscri cunu fem marcr silfs oc ofrelsi VI oyra penninga   Uerflr firi laggipt cuna gutnisc efla ogutnjsc. fla hafr hann firi gart lifi sinu. efla loysi sic mifl so miclu vereldi sum cuna ir dyr   fla en cuna kennjr ai mann. oc schirscutar flau sic vm fyrsta dygr siflan hann til byar cumbr oc latz siflan hafa kient mann siflan lengra ir fran gangit. fla vers hann mifl XII. manna aifli. fla en han ier hauandi oc biers a flaim tima sum han scam sina scriscutaflj fla aigi han vitorfl mifl tolf manna aifli oc vitnum flaim sum han sic schirscutafli firir   fla en flrel manz gierir {ski} slict viflr gutnisca cunu fla vindir ai drotin mifl vereldi vert hann vtan fli at ains at han heldr vili hafa vereldi flan lif hans

 

23. vm quinna gripj

En vm quinna gripi iru lag flaun Slar flu tupp efla huif af cunur haffli so et ai ier mjfl vafla gart oc beras hafufl hennar halft fla byt marc penninga fla en beras alt fla byt II marcr. hafi han witorflr vm mifl vitnum flaim sum a sagv huat sum heldr beraflis alt efla halft   En ofrelscuna far slega bytr. oc ai maira  §. 1.   Slitr flu nast efla nestla cunur fla byt atta {ertaurar} ertaugar. slitir flu befli byt half marc fla en hann faldr niflr a iorfl. fla byt marc.  §. 2. Slitr flu snoflir cunur fla byt half marc hueria til mestu bota. oc fa hennj alt atr witi sielf ner alt ir  §. 3.   Schiautr flu cunv so et hennj stinqua clefli yr lagi fly sum flaun fyr varu fla byt atta {ertauflgar} [ertaugar] Stinqua flaun a legg miflian. byt half marc. Stinqua flaun so et sia ma kniborfl fla byt marc penninga. Stinqua flaun so haut et befli ma sia lend oc lyndir. fla byt II marcr.  §. 4. Tacr flu cunv vm bauglifl byt half marc. En hann kera wil Tacr flu vm alnbuga byt atta ertaughar Tacr flv vm axlar hafufl. byr fem ertaughar Tacr flu vm briaust byt oyri.   Tacr flu vm ancul byt half marc. Tacr flu milli knis oc calua byt atta ertaugar Tacr flu vfan knj byt .V. ertaugar Tacr flu en handar mair. fla ir flet gripr hinn oc haifl verfli oc haitr fola gripr flar liggia engar fe bytr wiflr flestar flula sen flar til cumbr  §. 5.   fia en firi verflr o gutnisc cuna fla bytir flu hennj halfu minna gripi alla flan gutniscri cunu. en firi ir cuna frels oc frifl wet

 

24. af bryllaupum

Vm wagnjcla ferflir fla schulu ai flairin aca flan tueir a huarum wagnj en magha raifl ir af takin. flar singis brufl messa sum vngi maflr ier oc bryllaup scal driccas Sendi vngi maflr flria menn gin brufl sennj. oc bryttugha bifli flar sum brufl messa sings. oc bryllaup drigs   En bryllaup scal driccas vm tua dagha mifl allu fulki. oc giefar giefi huer sum wil eptir wilia sinum. En fyrnjngar iru af tacnir til bryllaupa hafa A flriflia daghi fla hafin sielfs wald vm at biaufla atr drozsietum oc gerfla mannum oc nestu frendum Minni sculu scenkias so marg sum husbondi wil firir mariu minnj En eptir mariu minnj fla hafi huer maflr haim luf oc ol bieris ai lengr. in. huer sum flitta briautr fla byti .XII. marcr landi. En huer sum o buflin cumbr til bryllaups efla waizlur ols fla gieldi III oyra.  §. 1.   Erfis gierflir iru allar af tacnar vtan huer sum wil fla giefi clefli oc scyfli innan socna fulki eptir flan sum fram ier liflin  §. 2. Scarlafl oc bladragning. sliti flet {ier} [huer] sum til ier oc engin maira til auki sen flet ier slitit hautki fornt efla nyt  §. 3. Raiflclefli oc raiflwengi schierins ai smeri flan .j. fiarflunga  §. 4.   fiitta ir oc sempsic vm gutnjscar cunur et huer broflir gieri rafl firjr systr senni til giptur wil hann ai fla giefi hennj attunda lut af aighu senni til wp heldis mifl scynjan nestu frenda oc socna manna so et han huergi oratlica firi gieri sinvm cust  §. 5.   En vm o gutnisct fulc fla liautin tuar systrir gin ainum bryflr   fla en falla cann syscana millan efla syscana barna fla schiptin so fli sum feflrnj: efla myflrnj fla en fiarrar gangir fla liauti flan sum blofli ier nestr

 

25. af scoga brigzlum

Brigflas tueir menn vm scog. fla al mandr hafa tu witnj. ligs vitnj. oc ortar witnj. lafligs wifl garran. efla troflr clufit oc a stumbla legt. efla clappat quisti oc saman burit. oc flar latit florcas til hafallar. flet ir ortar witnj fult   Uitorfl hafi flann sum licswitnj hafr driaugarj at ort vm cring. an af flaim sum mest .a. schal fysti til aiz at ganga. wil hann ai. mifl aifli vitna. fla dugin hans vitnj huargum  §. 1.  En vm aflal iorfl schal oc hafa tu vitnj njflia oc ortar vitni vm flria vintr ortar vitni bierint flair sum aign aighu a fasta {grigflir} [brigflir] flan sum cring um .a. fla utinin flair sum nest aigu vtan vm   Niflia vitnj bier ai nerari flan fiarfli fran cumjn.  §. 2. fia en flaun mytas. aflal iorfl [oc scogr oc myr. fla tacin Aflal iorfl tva luti] oc scogr. oc myr flrifliung.   Scogr oc myr fla tacr halft huat. af dauf iorflu flar sum flaun mytas millan stumbla oc star flufur oc huatki ma flaira mifl andru witna. ai scogr mifl myrj. oc {ar} [ai] myr mifl scogi  §. 3.   lufi engin maflr andrum mannj hagga .j. o. schiptum scogi. efla agh sla .j. o. schiptri myri. vtan hann sei sacr at flrim. marcum wiflr mals aiganda. oc aflrum flrim wiflr mogha   Drifis engin maflr yrkia .j. annars manz scogi efla myri vtan flet sei tyct mjfl schiellum sum hann mifl far. an bol efla faru schiaut. En segr hann et hinn. o schellica hafi takit. fla {vitin} [vitni] flet mefl a syn  §. 4.   Huer sum schafla far vm scog. efla aflrar aighur. oc wil hann nequarum mistroa vm nequat. fla synj engin andrum ranzsac. oc .a. syn. vtan sac  §. 5.   Huer sum {merki vm} [merkium] spillir vtan staurs efla innan fla wari sacr at flrim marcum viflr mals aiganda. oc aflrum flrim wiflr moga   Drifis oc engin maflr gerfla af o schiptri aign. vtan hann sei sacr at flrim marcum viflr mals aiganda. oc en aflrum .III. wiflr mogha  §. 6.   Garfli .a. varfla huer flar sum hann giert hafr. flan tagarfli sum ta fast .a. en flan sum ai a. tafast. fla varflar flan mjflal garfli. flar bytir huer spiell sum hann garfl a firir  fla en flairi hafa garfl auman fla gialdin allir spiel sum ai hafa garfl laggiertan Engin far haildir firir spiel sinvtan hann hafi sielfr laggiertan gaflr   Ai ma wisa spiellum .a. annars garfl auman vtan hann sielfr hafi goflan

 

26. af half gerfli

Baiflis maflr half gierfli af mannj. fla al til segia hanum mjfl granna vitnum efla kirchiu manna. oc schilin socna menn til lutar .j. samu siaunatum. liauti siflan sielfr mifl granna vitnum En hinn ai wil viflr wara oc gierfl flar sum flu liautr en hin hafi siflan atmelis frest fran luta daghi   fla en siflan cuma soyflir .j. fla tac .j. hus. oc lat ai ut fyr flan hann spiel bytir. oc half marc fram setr til garz   Hafi giert .j. halfum manafli. oc tachi atr vefl sin   fla en hann ai gierflir .j. halfum manafli. fla tappj sinnj half marc. oc flu tac atr til annarir half Marc. flar til et gert ier. varfli .e. spiellum miflan ogert ir. firi fli et garflr ir granna setr  §. 1.   Huer sum tacr soyfl .j. hus. fla anduerfli soyfli til fles et hann til segr hinum mifl granna vtinum sum soyflin .a. vil hann ai siflan soyfl sen ut loysa. fla hafi sielfr scafla en soyflr ir verri. efla dauflr mefl allu. fla en allum ier laglica til segt fla anduerfli flan sum garfl a {osoyfl} [osoyflan] oc laupr .j. at laggiertum garfli. fla al mannj til segia mifl granna witnum. oc biflia soyfl senn hepta. fla en hann siflan gierir scafla. fla al taka soyfl .i. hus. oc hann byti spiel sum soyflin a.  §. 3.   Briautr uxi band hailan garfl flau et hann ai sei laggiertr. fla bytir flu spiel. fla en hann laupr yfir fla bytir ai en ai oc garflr laggiertr ier  §. 4.   fla ir uxi at lagum heptr en horn band ir a. eptra foti. oc so vm horn  §. 5.   Engin garflr ir laggiertr vtan hann sei mefl tueim bandum bundin oc half flrifli elna haur til yfrsta banda oc flau firi flaim soyflum sum yfir laupa oc ai firir suinum efla firir fleim soyflum sum vndir scrifla  §. 6.   Gasa efla grisa gieti huer sielfr en garflr ir laggiertr firir  §. 7. Haggr maflr innan gierfla oloyfins oc acr til. fla wari sacr at flrim marcum wiflr aiganda. oc aflrum flrim moga En bier hann yr haim til sina. fla wari sacr. at atta ertaugum. oc .e. hailt atr   Brestr axul a gatu efla annat raifli fla haggi sac laust .j. annars aign en hann at sielfr .a. so ner et hann sia ma oyc wagn. efla rus oc kerru  §. 8.   Rifr flu garfl manz upp so et flu briautr yfrsta banda fla. byt half marc. En rifr flu annat staurgulf. byt VIIII ertair rifr flu flriflia byt IIII ertaugar. Rifr flu so brat sum liflzmeli sei fla byt tuar marcr oc ai frammar. oc gierfl atr garfl hans iem goflan. oc iemlangan sum hann fyr war oc warfla scafla emen ypit ier  §. 9.   Tacr flu wifl manz efla garz virki. efla timbr .j. scogj. byt .VI. oyra. fla en hinn hafr til gautr fyrt. fla iru flriar marcr. en hann ecki laifir sett atr oc fai hanum alt sett aigit atr iem gutt oc iem mikit. en flu verflr sandir at. viti sielfr mifl aifli ner alt ier

 

27. Af saufli

Saufli varflar huer sum hann .j. garfli hafr. vtan fli at ains et hiaul {liggia} [liggi a] efli felli dur fla varflar flann sum fran ypnu gangr grafr flu {faufl} [saufl] .j. engium efla aign flennj fla gier gang oc gatu iem gofla fran sum til ellar varflar flu soyfli manz en hann wafla liautr

 

28. af aigna caupi

Aign ma engin selia vtan flrang rekin til. fla segi til scyldasta mefl socna mannum oc etar mannum oc flair scynin huat til flrengr.   En huer sum giefr pennjnga a aign. vtan flissa scynian. fla hafi firi giefit penningum sinum. oc byti tolf marcar landi. oc aflrar .XII. scyldum mannum. flaim sum rypta. En aign ir aldri lagcaupt. vtan mefl flings manna scynian. oc afraflr frammj standi vm atmeli.  §. 1.   Mefl samu witnum scal oc festa sum {caupta} [caupa]  §. 2.   Scipta menn aignum. fla lysin a flingi scipti sinu. so et beflir sein wiflr fla en nequar mistror flaim. fla ranzaki .j sama ari  §. 3.   fla en ai vinna scyldir menn caupt aign af flaim sum selia flarf. fla caupin quislar menn. efla etar menn mjfl samu scyn sum seth ir. En aign caupis aldri vtan etar  §. 4.   fia en flair menn hafa aign sum ai iru .j. ett gutniskir efla {ogugnischir} [ogutnischir]. oc florfu selia. fla selin flaim sum liauta aighu en flair efla. efla ai flair. fla caupin hunderis menn .j. sama hunderi sum aign liggr .j.   huer sum flitta briautr. buti .XII. marcr landi  §. 5.   fla en fierrar maflr caupir flan nesti. fla scal afrafl fram {leggia} setia a hunderis flingi. fli sum aign liggr .j. oc hinum laglica til segia sum vtan flings ier fyr enn afrafl fram seti firi hans socna mannum sum afrafl a taka   Sel maflr aign sina fla takin afrafl befli qujndi oc kerldi sum flet liautas a. oc ai flair sum noyta mifl hanum. En aign caupin flau nifliar efla quislar menn. wilia ai flair. fla iru quindis menn nerari flan vtan menn   En sel maflr aign sina oc caupir andra mifl sama verfli til macs sir. flar gangr ai afraflr af   Jorfl ir oc aldri afrafla laus. vtan fli ains et allir lyflir selin. efla han verfli at vereldi guldin. efla marc laigi at haim fylgi amala flingi vt lufat. efla at fliaufgildi guldin   Jru bryflr flairin efla bryfllingar. oc hafa scipt. efla aflrir scyldir menn. oc selia ymsir aign sina. fla taki engin flaira afrafl af aflrum. vtan flan sum flaim ier nestr. oc haldr sennj aign  §. 6.   Sitr mandr .j. hers handum oc gieldr firi sic iorfl efla aign sina. fla ier njflj nestr atr loysa en hann wil. oc fe firi gielda siflan hinn haim cumbr   Sitr bonda sun .i. hers handum efla oformagi fla ma engin hann dyrari loysa flan. at. III marcum silfs. vtan fli at ains et vmbufl sei til faflurs efla frenda. oc hafi flrifliung at a vagst. slict sama fe sum hann galt En witorfl far hann ai frammar. flan. til .III. marca silfs. en fla tacr a schilia   En hinn sum lutna hafr aign oc ai ir oformaghi. hann {gierir} [gieri] sielfr mal firir sir so sum hann wiflr ma cuma. flet standr sum hann sielfr gierir   flaun iru lag landa milli et ut lendingr loysi aldri dyrari mann gutniscan. flan at .III. marcum silfs. vtan hann hafi vmbufl faflurs efla frenda. oc taki flrifliungs a vagst eptir fe {fe} sinu   fla en broflir far mifl fe osciptu oc cumbr .j. hers hendr fla loysin bryflr hann. oc mifl fe o sciptu fla en hann far mifl fe schiptu fla loysi sic sielfr   Bryflr aigu broflur af hers handum loysa .e. miflan o scipt ir flaira millan  §. 7.   fla en nequat gagn biers ainum til handa frammar flan andrum efla verflr {findr} [fyndr] auflin fla aigu allir hafa e miflan o scipt ir   fla en {broflir} bryflr veria aign o scipta. oc drepr ann flaira mann fla varflar sinum vercum huer flann bytir sum drap  §. 8.   Engin gutniscs manz sun far schipt af feflr floygi et hann baiflis vtan fli ains et faflir wili efla giptis mifl faflurs wilia.   fla en hann scipta vill fla taki upp hafufl lut senn af oyrum at rechning. en faflir hafi bol sett o schipt. oc giefi syni flaim landz laighur af. oc hafufl lut senn. oc raifli sielfr firi sir fara huert hann wil.   fla en flair hafa bol flairin fla fari sun a nequat flaira. oc at recning en hann vill so frammarla sum faflir scynias ai orafla maflr   fla en ogutniscr maflr hafr synj ogipta. efla gipta. fla fain aldri scipt af feflir sinum. vtan faflir scynj orafla maflr

 

29. af gieldum

Huer sum gield gerir orafllica. fla firi gieri sinum lut. oc ai maira. en engin gieldi gield eptir hann dauflan frammar en hans custr vindr at

 

30. af ueflium

Hafr flu vefl takit af mannj firj sant gieldeti. fla stemni hanum til kirchiur. efla til flings oc loysi atr at laga frestum efla wirflin socnamenn. efla flings menn

 

31. af flingum

fiitta ir oc sempt sic et fling all scal byria halda firi miflian dagh. Raflmenn sculu retta a hunderis flingum huer sum ai cumbr af flaim firi miflian dag. fla byti flria {III} oyra flingi   fla en engin flaira ier {cumit} [cumin] vm mjflian dag fla varin sakir at III. marcum viflr flan sum fyr bier man upp. oc aflrum flrim moga   En domar dymins ai lengr. oc aiflir lyptins ai lengr en sol setr. huer sum flitta briautr byti flingi eptir fly sum fling ier haut til   Sacar engar ma siettungr sykia hoyrin flan til III marca. En flrifliungr til siex marca. oc land alt til tolf marca.   Jru stefnur vm aignir. fla varj lagfeldr flann sum ai cumbr at sama tima sum fling al halda

 

32. af fear crafi

Can fear craf verfla manna millan. fla far engin hoygrj lag af andrum flan til siex manna. en flaim cann a scilia   En vm aigna dailu. til .XVIII. manna En daila ir til. marc. gulz so. oc flau et maira sei fla en flaim schil a. fla sculu flet wirfla hunderis raflmenn vtan aifl et daila sei til marc gulz. oc taki nu fystu stemnu vm manafla frest af flairj   fla en hann wil atr segia fla segj atr firi half manafl fram til flrifliu   fla en daila ir minnj. en til. marc gulz. fla scal taka .VI. manna stemnu fyrstu vm halfan manafl fla en hann will atr segia fla segi atr firi siaunata frest. oc flytj vm siaunata frest aflra fram til flrifliu en stefnur ma ai lengr flytia vtan beggia vilia

 

33. Caupir flu vxa

Caupir flu vxa fla royn hann vm flria daga   lastir fylgia hanum tueir. ann en hann ai dragr. annar en hann briautr  §. 1.   caupir flu ko fla royn hana vm flry mielc man   lastir fylgia hennj tueir an en han sparcas so et ai ma mulca annar en han mielc stulin ier

 

34. Caupir flu hest

Caupir flu hest fla royn hann vm flria daga. oc laifl atr mifl lastj en flu nequan findr   laistir fylgia hesti flrir. flann ir ann. en hann star blindr ier. Annar en hann bitz. flrifli en hann {fembru} [frembru] fotum sparcas. fla en flu hann lengr hafr. fla tacr ai sali wiflr flaut lastir fylgin vtan hann sielfr wili

 

35. af hestj

Tacr flu hest manz .j. baitu efla annan stefl o loyfis hinum sum a. oc riflr mjfl efla acr mifl. fla byt .III. marcr mals aiganda. oc aflrar III moga. En flu verflr sandr at et flu abaki wast. oc. fa. e hailt atr  §. 1.   Tacr flu hest manz wiflr garfl bundnan oc laifr engin atr. fla byt oc flriar marcr mals aiganda. oc aflrar flriar mogha. vtan fli at ains et flu mjstakit hafr. oc annan querrant laift. fla en flu mjstakit {hafir} [hafr]. fla byt. VIII ertaugar. oc cum hanum hailum atr firi flriflia dygr

 

36. Af schipa getzlu

Um schipa getzlu iru lag flaun. Caup schip flet sum flretan iru rangr .j. oc flrir bitar varflar mandr at strandu utj  §. 1.   En byrfling scal reka ginum stuch efla rif. efla ginum bul wiflr hus flet sum fliaufl sufa .j.   laas al at wara. oc lykil flan sum husfroyia bierj efla husbondi   Rekendr sein aj lengrin flan flrir stelkir oc fiarfli hamar. veghi stelkir huer tuar marcr. efla vecki vm flriar rangr. oc af sia varflar ai  §. 2.   Hittir mandr myndrickiu varfla lausa at strandu utj fla aighi flann sir at attu sum a hittir. En hinn ir huergj so ner et hann op hans hoyrir en hann flrysuar hafr ypt  §. 3.   Bat ir ecki yr varnafli aighi huer sum will   fla en mandr tacr manz bat. at staflum. oc far mjfl. fla bytir hann so sum hann rifli hestj manz

 

37. af ranzsacan

Cuma menn mannj til garz oc biaflas at ranzsaki. fla man engin ranzsaka synja. wil hann granna sina viflr hafa. fla all bifla flaira. en ai will mannj o schiel biaufla nemnj sinn mann {huargin} [huar in] at ganga. laus gyrtr scal inn at ganga. oc capu laus siflan ranzsaka scal   fla en mandr syniar aflrum ranzsakan. fla iru o hailig dur hans oc far enga bot firir. flau et ai hittis fulj innj   fla en innj hittis nequat fles sum men iefa vm. fla scal at fangum spyria. gangr hann wiflr flegar oc segir fang sin. fla al laiflznum fylgia. oc royna fang hans. fullas hanum schiel flar sum hann fyrstj til schiautr fla ir hann verflr at fli mali   fla en hann ficch af andrum oc wissj ai et [illa] war fangit fla tacr flan wiflr sum hann a hand laiflir   En hann ir fla fran laus   fla en hin dular fla flarf hann schiela wiflr flaira sum viflr warv flaun schiel bita hann en hann ai vindr mifl laghum firj standit  §. 1.   fla en mandr bier mannj fula .j. garfl. oc .j. hus flet sum las ir at oc wil so mann firj rafla fla hafj firj burit allu fli sum hann bar   En siflan fla bytj hann wereldi hanum so {so} miclu sum hinn ir dyr sum hann a hand bar. oc III {Marcar} [Marcr] flingi. flar til et gutniscr maflr verflr firj fla bytir hann tolf marcr landi

 

38. af fliaufa reth

En vm fliaufa reth fla iru lagh flaun huer sum stiel tua oyra efla tueim oyrum minna fla bytj siex {VI} oyra. snattan bot   Stiel hann millan tyggia oyra. oc marcar silfs fla scal hann flinfyra. oc merkia oc til wereldis dyma   Stiel hann siflan en hann merctr ir flau et minna sej fla scal hann hengia   Stiel hann til marc silfs efla maira fla scal hann oc flau hengia

 

39. af oqueflins orflum

Oqueflins orfl iru mannj fiugur fliaufr. oc morflingi. rauferi. oc casna vargr En vm cunu iru fem fliaufr. oc morflingi. hordombr. oc fordefl sciepr. oc casna wargr   fla en mandr verflr firir {scilcum} [slicum] oqueflins orflum fla scal fara haim til garz hinum sum flaim hafr melt. oc stefna hanum til kirchiur mifl schielum. oc biflia orfl sin atr taka. flaun sum osinum iru melt .j. strifli efla vpp dryckiu.   fla en hann dyl. fla sueri mjfl flrim mannum firi socna mannum et hann aldri flaun orfl melti   vindr hann ai aifla uppi haldit. fla byti hann III oyra oc symj mann mifl flrim manna aifli at kirchiu   Bregflar maflr mannj slic oqueflins orfl firi socn aldri efla aflingi. efla a stefnu oc far asannat gart fla byti hann hanum flriar marcr oc syma hann mifl siex {VII} manna aifli a flingj. flitta scal sykia at lagha frestum so cunu sum mannj

 

40. af sma fileflj

Cumbr omerct sma filefli til manz fla hafi til kirchiur. oc til ains flings. kiennjs flet ai atr. fla latj wirfla. oc taki fling laun af. oc schipin socnar fli sum yfir ier

 

41. af suinum

Cvma storarj sujn til manz flan smagrisir merct efla omerct fla scal hafa til tyggia flinga. oc flriflia flrifliungs flings. oc hafi ertaug um huert fling. kennjs flet ai atr fla wirflin socna menn oc schipin fli sum yfir ier

 

42. af bolambum

Cuma bo lamb til manz fla hafi til tyggia flinga oc flriflia flrifliungs flings oc haiti vpp vm flry at oc taki laun eptir fli sum flrifliungr hafr fyr wana hapt. en flet sum flar aucas af. fla hafi flann sum fyflir

 

43. af fastum wefluri ocliptum

Cumbr fastr weflur o cliptr til manz fla taki ertaug firj heptalauns kennjs hann ai atr fla taki so launs sum firi annur lamb

 

44. af fastum weflurj cliptum

Slippr fastr veflur cliptr laus eptir symonjs messu iude. fla hafj firj gangit sielfum sir til fles tima sum menn hafa wana haft at laust lata. flau scal atr biaufla hinum sum slepti mifl hans socna manna witnum   fla en hann wil ai atr loysa fla hafj flan sum fich. oc leggi a merki sitt mjfl sielfs sins socna manna witnum

 

45. af gaitum oc buccum

Buccum oc gaitum scal upp haita vm tu ar so scal atr loysa gait firj siex pennjnga a hueriu flingj. oc buch firj ertaug  §. 1.   Nautum oc russum scal upp haita at tueim flingum. oc flriflia flrifliungs flingj vm flry ar. kennis flet ai atr a fyrsta flingj fla scal wirfla oc flau upp haita oc hafj tuar ertaugr firj fling huert   flaun naut efla rus sum nytia ma fla nyti mifl socna manna kennu oc farj ai til wisbyar mifl vtan rifli til flins mefl efla laifli oc leggi af saflul. oc bindi so fierri Et mot stucca magi sia mifl allum upp hailzlu soyflum

 

46. af merki

Huer sum amerki gierir annars filefli vtan flet sei caupt efla at haim fylgj giefit. oc verflr flar sandr at fla bytj III marcr

 

47. af acrum

Hafa flairi menn acra saman oc wilia sumjr liggia lata oc sumjr sa. fla raflin flair sum maira aigu oc segin til firj mairu messu .j. fastu huart flair heldr wilia liggia lata efla sa  §. 1.   En schiptas land boar vm. fla hafi VI. penninga firj laups land flan sum bort far. af flaim sum flar cumbr a firj acra fla sum hann ai far sa. oc rymin flair vm hoyslet. huer firi aflrum so marga lassa rum sum bol gieldr at marcum

 

48. af rofnacrum

Huer bondi sum seflr hafr fla loyfj laups land til rofn arcs vm huert ar   En sefla laust fulc sum hus hafr. fla hafj halfs laups land til rofn acrs. oc flan latin oyk til sum aign a  huer sum ai haldr flitta fla warj sacr III oyrum wiflr socn   En hujlik socn sum ai ryctar flitta fla varj sak at .III. marcum en a fling cumbr

 

49. af afreki

Hittir mandr hafrech a landi fla hafi attunda penning huern af fynd   hittir hann a flutj vtj oc flarf wiflr schips oc ara. efla hittir hann a hafs butnj oc flarf wiflr croch oc kexi. fla hafj flrifliung af fynd sinnj   fla en hann hittir yr lanz syn fla hafi halft af fli sum hann hittj

 

50. af eldi

Cann so illa at bieras et scafli schin af {flaim} [flaim] eldi sum gieris .j. scurstainum efla .j. eld husum. oc fliaugr .j. annan garfl at scafla. fla byti III Marcr. En scafli ir til III marca. fla en flairj garflar fa scafla fla litin allir wiflr flar III marcr

 

51. af bieru eldi

fla en scaflj schin af bieru eldi. fla bytj halfu wereldi sinu flan sum bier. fla en af oformagha scin slict. fla gieldi flan sum wisar

 

52. af broa gierfl

flet ir oc semp sic et broa scal vm huert ar .j. allum socnum huilikin socn sum ai broar fla byti III marcr flingj

 

53. af scutj

flet ir oc sempsic en schut flarf schiauta til landz flarfa fla scal schiauta at marca talj. beflj af aign oc af oyrum. oc ai af garrum gersemum

 

54. af warfli

Uarfl al {setia} [sitia] huer sum ier tiughu ara oc haldi wapnum uppi oc allum scyldum oc gieldi warfl pennjnga .j. pascha wicu

 

55. af husum oc hus fliauflum

Huer sum setr hus niflr vtan {socnsinna} [socninna] luf. fla warj sacr .III. marcum wiflr socn oc rymj hus upp .j. {samar} [sama] arj  §. 1.   Huer sum takr hus fliaufl vtan socnjnna luf. fla wari sacr at .III. oyrum

 

56. af byrslu fulki

Alt byrslu {fulkc} [fulc] sum a bondans {briaufli} [braufli] ier gangr flet bort ohelgan dagh af garfli oloyfis sins husbonda fla laifi atr ertaugh um dag huern af sinnj laighu oc fulli dags huerk atr  §. 1.   Alt sefla laust fulc .j. socnum. fla hafi engtj gin melj et flet ai sculj byrgia sefl mifl bondum. oc hafi siex penninga af laups landi firi corn oc fem {fem} penninga firj rug oc hagra oc fyfli sic sielft oc segj bondi til mjfl schiellum huer sum flar gin melir fla warj sacr at oyrum III

 

57. af icornum

Huer sum far at icornum firi simonis messu iude oc eptir mariu messu .j. fastu. byti .III. marcr. en farj engin innan staurs vtan luf aiganda

 

58. af herum

Farj engin at herum mifl gildrj eptir mariu messu .j. fastu Efla firj symonjs messu jude vtan hann hetj wiflr .III. marcum

 

59. af scaflj

{Hitta} [fiitta] it oc semp sic et scafl alt scal hafa helg til yfru mariu messur huer sum flitta briautr bytj kirchiu mannum flria oyra. af flissu hafj halft flann sykir   Briauta oformagar fla bytin halfu mjnna

 

60. af messu fallj

fiet ir oc gamal retr et varfla messv fall vm sunnudag. Efla annan helgan dag. fla scal prestr byta proastj .III. marcr. oc aflrar flriar marcr socnjnni   fla en mseeu fall warfla vm fria dagh efla annan messu dag flan sum nju leccior lesas. efla hafas. fla byti prestr .XII. oyra. proastj. oc aflrar flolff socnjnnj

 

61. af duflj

Dufl ier af takit. huern sum duflar fla warj sacr at flrim oyrum wiflr socn   wil ai socn sykia fla bytj socn .III. marcr flingj  §. 1.   flet ir oc semp sic et flet iru lag. sum hier ir scrifat .j. flet sculu allir menn halda   fla en nequarar at byrflir cunnu flar uerfla sum ai hittas hier .j. fla sculu flar slitas mifl domera talj oc flet sueria et flet sein ret guta lag oc siflan scrifas hier j

 

62. Hitta ier flet sum nylast war takit vm loyski

Jer loyski maira en lofj hyll flet bytis at marc silfs   Jer huart har af fla bytis at tueim marcum silfs

 

63. vm scogha

Huar sum haggr .j. manz scoghum innan staurs. efla vtan. oc acr til. byti flriar marcr penninga. oc gierj hailt atr   Huer sum rifr manz garfl. et aka ma ginum. fla byti .III. marcr penninga   Huer sum far oloyfis yfir manz aighu byti .III. oyra. Rifr mann gluggv a garfli manz byti samulund  §. 1.   Um festu aigur allar. fla loysins. efla wirflins .j. sama littryggum. efla festins flar sum flar cumnar ieru  §. 2.   Huer sum firigier flriggia marca laigi at flrang lausu. hafi firigart sinum halsi. oc cuna hans kirchiu rumi sinu. oc standi atr .j. staplj  §. 3.   Magum oc wagnjclum schenkis ai maira. En flry minnj. oc engtj car maira en half scal gangi .j. at mestu. oc huer sum flaim misfirmjr. byti tuj byt. oc tolf {Marcar} [Marcr] landi

 

64. af farweghum manz

En vm farwegj manna fla iru lagh flaun a mandr aign huergin tafasta fla al hann sielfr at vita at ypna varst hur hann farvegh a fla en hann tafasta a. oc ypna varst. fla far hann {sielfr lucna} ai vita a annars aign ypna. En hafr hann sielfr lucna. fla man hann vita a annars {yna} ypna   fla en menn wilia gierfla talautir innan gierfla fla aighu flair quiar laifha femtan stjgha braiflar. fla helga flair garfl senn oc ai ellar   Gierflir mandr sir hagha yfir farweg manz fla gierfli hann hanum lifl. en hin fari sum hann fyr for   fla en hann gierflir atr gatu manz yifr laga farueg manz fla gierfli flan lifl sum garflin a. oc flan varfli liflium sum veg .a.

 

65. af quinna reth

Um quinna reth ier oc sempsic et nauta bo sculu taka til femta banz rus. oc {lap} lamb so sum {flair} [flar] .j. garfl flyttu   All gylning ier af takin vtan tassala   Gyltan cupar scal brenna hur sum hann hittir   Gullat oc silkis band. annur flan slungin. iru all af takin. Gylt kar oc belti gamul ier lufat at hafa slit sum flet ier. oc engun til auca.   Tuar marcr gulz scal fylgi wara. oc ai maira. ai ma maira giefa. oc ai maira baiflas   Bladragnjng ier all af takin. oc pell. oc ma ai gipta garfla millan. vtan mefl hujtum lereptum   Scarlafl ieru oc af takin. engin ma scarlafl caupa. huarki nyt efla gamalt. oc engin ma flet mefl giptu giefa garfla millan.   Silfr band oc kurtil bonaflr ier oc af takin   Burghan wiflr bya menn ier oc firj buflin caupi engin maira en hann fleghar gieldr eptir. huar sum nequar af flissum brjautr. bytj. tolf marcr landi

 
 
 
 
_________________________________________________________________________________________
                            

Kopiering från denna sida är enbart tillåtet för privat bruk. Annan användning skall godkännas av sidansvarig.

Copyright © Gotlands Försvarshistoria och Gotlands Trupper

                            
Till huvudsidan                    Kontakta sidansvarig